چهارم شعبان (شانزده مردادماه)، مصادف است با ولادت بزرگمرد کربلا، عارف و عالم به ولایت، حضرت ابوالفضل العباس(ع). درباره شجاعت و شهامت و ایثار قمر بنی‌هاشم(ع)، سخنانی بس فراوان و بجا وجود دارد که هر شیعه علاقه‌مند به ائمه اطهار و خاندان آن بزرگواران، به آن واقف است. اما این نوشتار از منظری دیگر به شخصیت آن عالی‌مقام پرداخته است که توجه خوانندگان را به آن معطوف می‌دارم.

مقام علمی عباس(ع)

حضرت عباس(ع) در خانه‌ای زاده شد که جایگاه دانش و حکمت بود. آن جناب از محضر امیرمؤمنان، امام حسن و امام حسین(ع) کسب فیض کرده است. بنابراین از علی‌بن‌ابیطالب(ع) در مورد حضرت عباس(ع) نقل شده است که فرموده‌اند: «ان ولدى العباس زق العلم زقا»؛ یعنی همان‌طور که پرنده به جوجه خود مستقیماً غذا می‌دهد، اهل بیت(ع) نیز مستقیماً به آن حضرت علوم و اسرار را آموختند.
و همچنین روایتی بدین مضمون از امامان معصوم(ع) نقل شده است که فرموده‌اند: «همانا عباس‌بن‌علی علم را چون غذا از پدرش وارد جان خویش نموده است».
علامه شیخ عبدالله ممقانی در کتاب نفیس «تنقیح المقال»، در مورد مقام علمی و معنوی ایشان گفته است: «آن جناب از فرزندان فقیه و دانشمندان ائمه(ع) و شخصیتی عادل، مورد اعتماد، با تقوا و پاک بود».

مقام عرفانی قمر بنی هاشم(ع)

اگر به زندگی و حالات حضرت ابوالفضل‌(ع) از این منظر نگریسته شود، مشخص می‌شود که آن حضرت نماد راستین عرفان است و مقامات سلوک را به بهترین شیوه طی نموده است. مخصوصا وقتی در حالات آن حضرت در روز عاشورا دقت می‌شود، برخی از مقامات عرفانی آن حضرت، نمود پیدا می‌کند که به برخی از آن مقامات اشاره‌ای داریم:

مقام اخلاص

یکی از منازل مهم عرفانی، منزل اخلاص است. اخلاص دارای سه درجه است:
1. انجام خالصانه عمل بدون چشمداشت پاداش.
2. کافی ندانستن سعی و عمل خود.
3. آن‌که خود و کار و عمل خود را در مسیر اراده حق، هیچ نداند و همه چیز را از خداوند بداند.
حضرت ابوالفضل‌(ع) جان خویش را در راه خدا در طبق اخلاص می‌نهد و از هیچ رنج و زحمتی هراس به دل راه نمی‌دهد. این شهامت و ایثار وی، حکایت از میزان اخلاص او دارد؛ در آن رجز زیبای حضرت، این نکته به روشنی نهفته است: «والله إن قطعتموا یمینی / انی اُحامی ابدا عن دینی» که هدف او در این بیت نهفته است چرا که او حاضر نیست از هدف خویش دست بردارد و این نهایت اخلاص است.

مقام صبر

یکی دیگر از منازل مهم در عرفان عملی، منزل صبر است. صبر در عرفان عملی عبارت است از آن‌که سالک نفس خویش را با وجود جزع و گله‌مندی، از شکایت به غیر باز دارد. یکی از درجات بلند عرفانی حضرت ابوالفضل‌(ع) درجه او در صبر است. او در صحنه کربلا، برادران خود عبدالله و جعفر و عثمان را پیش از خود به میدان می‌فرستد و شهادت آنان را نظاره‌گر است اما هیچ اظهار شکوه نمی‌کند و با ایمانی راسخ تا پای جان از مولایش دفاع می‌کند. به همین خاطر است که در زیارت نامه آن عالی‌مقام آمده است: «السلام علیک ایها العبد الصالح المطیع لله و لرسوله، اشهد انک جاهدت و نصحت و صبرت حتی اتیک الیقین».

مقام شکر

شکر سه درجه دارد؛ نخست شکر بر اشیای محبوب و دلخواه، درجه دوم، شکر بر امور ناگوار و درجه سوم آن‌که بنده فقط منعم را شهود نماید. بی‌گمان اگر عباس بن علی را چنین شهودی دست نداده بود، چگونه می‌توانست که مرگ در کام او از عسل هم شیرین‌تر باشد. ابوالفضل، آن جرعه نوش شهادت، بی‌گمان در آن لحظه‌هایی که آب دستانش را بریده بودند، جز شهد این شهود در جان نداشت.

ادامه مطلب...

نوشته شده در پنج شنبه 87/5/17ساعت 8:44 صبح توسط علی آبادانی نظرات ( ) |